~ Emoties en gevoelens ~
Verwoord wat je werkelijk voelt
Emoties uiten leidt uiteindelijk tot minder stress. Het is voor jezelf erg prettig om te weten wat je echt voelt en dit met treffende woorden te kunnen beschrijven. En in een gesprek met je partner of een collega is het duidelijk kunnen maken van je emoties en de redenen ervan ontzettend waardevol.
Een voorbeeld: je komt thuis na een lange dag hard werken en je vraagt aan je partner: ‘en hoe was jouw dag’? Daarop zegt hij: ‘ging wel’. Dat is een antwoord waar je eigenlijk niets mee kunt. Om zijn echte gevoelens te weten te komen, zul je gericht door moeten vragen. Stel je nu eens voor dat hij een ander antwoord geeft, zoals:
‘ik voelde me vandaag geïrriteerd.’
‘ik verveelde me vandaag dood.’
‘het was een teleurstellende dag.’
Dan heb je meteen een idee van zijn emoties op dat moment. Zo ontstaat er vanzelf een open gesprek, omdat hij je vanaf het begin al een kijkje gaf in zijn gevoelsleven. Door goede, emotionele gesprekken aan te gaan, voelen we ons verbonden met elkaar.
De vier basisemoties
Er is geen duidelijke consensus over hoeveel universele emoties er precies zijn. In principe zijn er minstens vier zogenaamde basisemoties aan te wijzen:
Boosheid
Blijheid
Angst
Verdriet
Het Emotiewiel van Plutchik
Het emotiewiel is een zogenaamd bipolair model: emoties die het tegenovergestelde van elkaar zijn worden bij elkaar gezet.
Bijvoorbeeld: blijdschap en verdriet, liefde en wroeging, interesse en afleiding. Volgens Plutchik is elke emotie in te delen in verschillende gradaties.
Zoals je hierboven kunt zien, zijn in het centrum van het wiel de meest intense vormen van de emoties geplaatst. Hoe verder je naar buiten gaat, hoe milder de emoties worden.
De basisemoties kunnen met elkaar worden gecombineerd. Twee emoties die aan elkaar grenzen, vormen een primaire combinatie (bijv. blijdschap + vertrouwen = liefde). Het volgende paar is een secundaire combinatie, het daaropvolgende paar een tertiaire, enzovoort.
Zo zijn er talloze emoties uit het wiel te halen.
Het verschil tussen emoties en gevoelens
In lijsten zoals die hierboven zie je vaak dat gevoelens en emoties door elkaar heen gebruikt worden. Vaak staan in de binnenste ringen de emoties en de gevoelens in de buitenste (wat Plutchik in zijn emotiewiel secundair, tertiair, enz. noemt).
Wat is precies het verschil tussen een emotie een gevoel?
– Emoties zijn aangeboren producten van het zenuwstelsel. Gevoelens komen voort uit gedachten.
– Emoties komen snel op en verdwijnen ook weer snel. Een gevoel blijft vaak lang aanwezig.
– Emoties zijn vaak intens, terwijl gevoelens meer sluimerend van aard zijn.
– Emoties willen altijd ergens naartoe bewegen. Gevoelens blijven meer ‘hangen’.